Hemodiyaliz hastalarında diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluğunun değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada hemodiyaliz hastalarında diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk Diyaliz Diyet ve Sıvı Kısıtlamasına Uyumsuzluk Ölçeği (DDSÖ) ve biyokimyasal parametreler kullanılarak değerlendirildi ve bu iki yöntem arasındaki ilişki araştırıldı. Hastalar ve yöntemler: Mayıs 2016 - Temmuz 2016 tarihleri arasında toplam 50 hemodiyaliz hastası (23 erkek, 27 kadın, ort. yaş 50.0±18.9 yıl; dağılım 18-87 yıl) çalışmaya dahil edildi. Hastalara sosyodemografik form doldurtuldu, DDSÖ uygulandı ve son üç aylık biyokimyasal parametre değerlerinin ortalaması kaydedildi. Bulgular: Ortalama fosfor düzeyi 5.1±1.5 mg/dL, potasyum düzeyi 4.9±0.5 mmol/L, sodyum düzeyi 135.6±2.7 mmol/L ve albumin düzeyi 3.6±0.3 g/dL idi. Ortalama inter diyalitik kilo alımı (İDWG) 2330±1217 gr olarak saptandı. Yüzde üç İDWG üstü hastaların oranı %62 idi. Hastaların %56’sında serum fosfor düzeyi yüksekliği, %34’ünde ise serum potasyum düzeyi yüksekliği saptandı. Hastaların %70’inde diyet kısıtlamasına uyumsuzluk ve %74’ünde sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk saptandı. Hastalarda sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk sıklığı ortalama 6±5.6 gün, diyet kısıtlamasına uyumsuzluk sıklığı ortalama 7.4±6.1 gün olarak saptandı. Diyet kısıtlamasına uyumsuzluk sıklık ve derecesi ile serum potasyum düzeyi arasında anlamlı ilişki saptanmazken; serum fosfor düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptandı (sırasıyla r=0.338 p=0.016; r=0.414 p=0.003). Sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk sıklığı ve derecesi ile İDWG arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı. Sonuç: Diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk mortalite ve morbiditeyi olumsuz yönde etkilemekte olup, uyumsuzluğun değerlendirilmesinde hasta ve hasta ilişkili faktörlerin mümkün olduğunca dışlanabildiği, objektif, yaygın olarak kullanılabilecek yeni araçların oluşturulması için yeni çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar sözcükler: Hemodiyaliz; uyumsuzluk; Diyaliz Diyet ve Sıvı Kısıtlamasına Uyumsuzluk Ölçeği.

Objectives: This study aims to evaluate the dietary and fluid restriction non-adherence in patients on hemodialysis by using the dialysis diet and fluid non-adherence questionnaire (DDFQ) and biochemical parameters, and to assess the correlation between these two methods. Patients and methods: Between May 2016 and July 2016, a total of 50 hemodialysis patients, (23 males, 27 females, mean age 50.0±18.9 years; range from 18 to 87 years) were included in the study. The patients filled the sociodemographic form, we applied DDFQ and recorded the mean values of the last three months of biochemical parameters. Results: The mean phosphorus level was 5.1±1.5 mg/dL, potassium level was 4.9±0.5 mmol/L, sodium level was 135.6±2.7 mmol/L and albumin level was 3.6±0.3 g/dL. The mean interdialytic weight gain (IDWG) was determined to be 2330±1217 gr. The rate of patients above 3% IDWG was 62%. We detected increased serum phosphorus level in 56% of the patients, while 34% were detected to have increased serum potassium level. Non-adherence to dietary restriction was found in 70% of the patients and non-adherence to fluid restriction was detected in 74%. The mean frequency of nonadherence to fluid restriction was determined to be 6±5.6 days and the mean frequency of non-adherence to dietary restriction was determined to be 7.4±6.1 days. Although non-adherence to dietary restriction frequency and level was not found to have a significant correlation with the serum potassium level of the patients, we found positive correlation with the serum phosphorus level of the patients. (r=0.338 p=0.016; r=0.414 p=0.003, respectively). There was no significant correlation between the frequency and level of non-adherence to fluid restriction and IDWG. Conclusion: While non-adherence to dietary and fluid restriction affects mortality and morbidity of the patients negatively, there is a need for new studies to create new objective and conventional tools that can exclude the patient and patient related factors as far as possible in the evaluation of non-adherence. Keywords: Hemodialysis; non-adherence; the dialysis diet and fluid non-adherence questionnaire