Şiddetli baş ağrısı nedeniyle başvuran hastalarda kranial BT anjiyografide anevrizma ve subaraknoid kanama saptanma oranı

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı şiddetli baş ağrısı nedeniyle acil servise başvuran ve kranial BT anjiyografi (BTA) çekilen hastalarda anevrizma ve subaraknoid kanama (SAK) saptanma oranının ve bunların birbiriyle olan ilişkisinin değerlendirilmesidir.Yöntemler: Bu çalışmada Ocak 2012-Ağustos 2014 tarihleri arasında şiddetli baş ağrısıyla acil servise başvuran, SAK ve anevrizma ön tanısıyla BTA çekilen 142'si erkek, 147'si kadın olmak üzere toplam 289 hasta retrospektif olarak değerlendirilmiştir . Önce kontrastsız seriler SAK varlığı açısından incelenmiştir. Daha sonra anjiyografi görüntüleri anevrizma varlığına yönelik olarak değerlendirilmiştir. Olgular anevrizma varlığına dayanarak sınıflanmıştır (anevrizma var/yok şeklinde). Anjiyografi görüntülerinin değerlendirilmesinde aksiyal kaynak görüntülere ek olarak maksimum intensite projeksiyon ve 3 boyutlu reformat imajlar kullanılmıştır. Kontrastsız BT'nin SAK varlığına dayanarak anevrizma varlığını öngörmedeki duyarlılığı, özgüllüğü, pozitif öngörü değeri ve negatif öngörü değeri ki-kare testi kullanılarak hesaplanmıştır. Anevrizma varlığı ile SAK arasındaki korelasyonu saptamak için kappa analizi yapılmıştır.Bulgular: Şiddetli baş ağrısı nedeniyle BTA çekilen 289 hastanın 132'sinde anevrizma saptanmış olup, geri kalan 157'sinde anevrizma izlenmemiştir. Kontrastsız seriler değerlendirildiğinde; 142 hastada SAK mevcut olup, bu hastaların 81'inde anevrizma izlenirken, 61'inde anevrizma saptanmamıştır. Buna karşın 147 hastada SAK mevcut olmayıp, bu hastaların da 51'inde anevrizma izlenirken, 96'sında anevrizma saptanmamıştır. Bu verilerle kontrastsız BT'nin SAK varlığına dayanarak anevrizma varlığını öngörmedeki duyarlılığı %61, özgüllüğü %61, pozitif öngörü değeri %57 ve negatif öngörü değeri %65 bulunmuştur. Ayrıca kappa testinde anevrizma varlığı ile SAK arasında zayıf korelasyon saptanmıştır.Sonuç: Şiddetli baş ağrısı kliniği ile acil servise başvuran olgularda en çok kullanılan radyolojik tetkik kontrastsız BT incelemedir. Ancak, kontrastsız serilerde SAK saptanmaması rüptüre anevrizma tanısından uzaklaştırsa da anevrizma varlığını dışlamamaktadır. Öte yandan BTA'nın her türlü nedenden kaynaklanabilecek hafif ve non-spesifik baş ağrısı durumlarında tarama tetkiki olarak kullanılması uygun değildir. Tanısal algoritmde en doğru yaklaşım hastanın kliniğini en önemli unsur olarak kabul ederek uygun basamakları izlemektir

Objective: The purpose of our study is to evaluate rate of aneurysms and subarachnoid hemorrhage (SAH) detected in cranial computed tomography angiography (CTA) in patients who applied to the emergency service with severe headache and to determine relationship between SAH and aneurysm. Methods: In this study total of 289 patients (142 male, 147 female, median age 51.8, range 18-87) who had undergone CTA due to headache were evaluated. Firstly, non-contrast series were evaluted for the presence of SAH. Later, angiographic images were evaluted for the presence of aneurysm. In the evaluation of angiograms, in addition to axial images, maximum intensity projection , and 3D reformate images were used. Sensitivity, specificity, positive and negative predictive values related to non-enhanced CT in order to estimate the presence of aneurysm depending on the presence of SAH were calculated with chi-square test. Additionally, with kappa analysis the correlation between the presence of SAH and aneurysm was evaluated. Results: Among 289 patients who had undergone CTA due to severe headache, aneurysms were detected in 132 patients, while no aneurysm was found in 157 patients. Concerning the non-enhanced series, SAH was detected in 142 patients and in 81 patients among them, aneurysms were detected, while no aneurysm was found in the remaining 61 patients. On the other hand, among 147 patients without SAH, 51 patients had aneurysm, whereas in 96 of them no aneurysm was found. According to these findings, the sensitivity, specificity, positive and negative predictive values of CT to estimate presence of aneurysm depending on presence of SAH were calculated as 61%, 61%, 57% and 65%, respectively. Also, kappa analysis revealed weaker correlations between presence of SAH and aneurysm. Conclusion: Absence of SAH in non-enhanced CT makes the diagnosis of ruptured aneurysm less probable, and it doesn't rule out presence of aneurysm. On the other hand, use of CTA for every kind of mild, and nonspecific headache which may originate from any cause, isn't appropriate. The best approach in diagnostic algorithm is to follow appropriate steps considering clinical symptoms of the patients as the most important determinative factor.