Vasküler risk faktörleri İle kognitif durum arasındaki ilişki

Abstract

Amaç: Vasküler risk faktörlerinin kognitif bozukluğun değiştirilebilir risk faktörlerinden olduğu öne sürülmektedir. Çalışmamızda, kardiyovasküler hastalık ve demans öyküsü olmayan, 60 yaş ve üzerindeki bireylerde global vasküler risk skorları ile kognitif durum arasındaki ilişki araştırıldı. Materyal ve Yöntem: 2009-2010 yılları arasında bir İnme Merkezi “İnme ve Demans Primer Koruma Polikliniği” ne ardışık olarak başvurmuş olan bireyler çalışmaya alındı. 10 yıllık koroner kalp hastalığı, inme veya ikisinin birlikte risklerini değerlendirmek amacıyla sırasıyla Framingham Risk Skoru (FRS), Modifiye Framingham İnme Risk Profili (FSRP) ve Joint British Societies Risk Skalası (JBSRS) kullanıldı. Kognitif fonksiyonlar Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MoCA) ile değerlendirildi. Bu testin Türkiye standardizasyon çalışmasına göre MoCA≤21 olanlar kognisyonu bozuk olarak kabul edildi. Kognitif durum ile vasküler risk arasındaki ilişki multivariat lojistik regresyon analizi ile araştırıldı. Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, diğer kognisyonla ilişkili olabilecek etkenler, antihiperlipidemik, antidiyabetik ve antihipertansif tedavi analize alındı. Bulgular: Örneklem 167 bireyden (40 erkek ve 127 kadın) oluşmaktaydı. Ortalama yaş 68 (SD: 6 Aralık: 28) idi. Ortalama FRS ve FSRP sırasıyla 8(20-3) ve 7(11-4) idi. JBSRS’de <%10, %10-19, %20-29 ve ≥%30 olarak sınıflandırılmış risk kategorilerindeki oranlar sırasıyla %41, %27, %8 ve %24 idi. Elli beş kişinin (%33) kognitif durumu bozuktu. Framingham Risk Skorundaki her %10’ luk artış kognisyonun bozuk olmasıyla ilişkiliydi (OR:1,669, 95%CI 1,038 -2,682). İleri yaş, düşük eğitim düzeyi, alkol ve antihiperlipimik tedavi kullanmıyor olmak da ilişkili diğer bağımsız faktörlerdi. Ancak, FSRP ve JBSRS ile kognitif durum arasında ilişki saptanmadı. Sonuç: Kardiyovasküler hastalık öyküsü olmayan yaşlı bireylerde, FRS ile ölçülen global vasküler risk kognitif bozuklukla ilişkiliyken FSRP ya da JBSRS ile benzer ilişki saptanmamıştır. Bu ilişki, rutin klinik değerlendirmede kullanılan ve hafif kognitif bozukluğa duyarlı nöropsikolojik bir test olan MoCA ile gösterilmiştir.

Background: Vascular risk factors have been showed to contribute to cognitive impairment. This study examined the relationship between 10-year risk for coronary heart disease (CHD) or stroke and cognitive function in older people, free of cardiovascular disease. Material and Methods: Participants were consecutive attenders of a “stroke and dementia primary prevention clinic”, between 2009 -2010. The Framingham Risk Score (FRS), Modified Framingham Stroke Risk Profile (FSRP) and Joint British Societies Risk Scale (JBSRS) were used to assess 10-year risk of CHD, stroke and CHD/stroke, respectively. Cognitive function was measured with Montreal Cognitive Assessment Scale (MoCA). Cognitive status (CS) was categorized as impaired (MoCA≤21) vs. normal as previously validated in the Turkish population. Correlations between cognitive status and global vascular risk were analyzed with multivariate logistic regression analyses. Age, gender, education level, other potential correlates of cognitive ability, treatment for hyperlipidemia, hypertension and diabetes were included in the analyses. Results: The sample consisted of 167 individuals (40 men and 127 women). Mean age was 68 (SD: 6 Range: 28). Mean FRS and FSRP were 8(20-3) and 7(11-4) respectively. Forty one percent, 27%, 8% and 24%, of individuals were in JBSRS <10%, 10-19%, 20-29% ve ≥30% categories, respectively. Fifty five individuals (%33) had impaired CS. Individuals with higher FRS (increments by 10% in FRS) had more impaired CS (adjusted OR:1, 669, 95%CI 1,038.to2,682). No association was shown between FSRP or JBSRS and CS. Higher age, lower education level, absence of alcohol consumption and absence of treatment for hyperlipidemia were the other independent predictors of impaired CS. Conclusion: Our findings indicated that in older individuals, free of cardiovascular disease, global vascular risk is associated with impaired cognitive function which was accounted for by FRS rather than FSRP or JBSRS. This association was demonstrated with the use of a neuropsychological test which is sensitive for mild cognitive impaiment in routine clinical setting.