Normal koroner arterli hastalarda koroner arter çaplarının demografik veriler ile değişimi ve koroner arterler arasında çap ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

Giriş: Toplumun sağlıklı bireylerinde koroner arter çapları (KAÇ) değişkenlik göstermektedir. Çeşitli fizyolojik ve patolojik durumların KAÇ’larını etkilediği bilinmektedir. Ancak normal KAÇ’ları ile ilgili yapılan çalışmaların sayısı kısıtlıdır. Normal koroner arterli bireylere planlı olarak anjiyografi yapılması etik olarak uygun olmadığı için topluma ait gerçek değerlerin bu şekilde tespit edilmesi mümkün değildir. Türk toplumundaki normal KAÇ’ları ile ilgili yapılmış uluslararası düzeyde yayınlanmış bir çalışmaya araştırmalarımızda ulaşamadık. Amaç: Kliniğimizde koroner anjiyografi yapılan hastalardan, koroner arterleri normal bulunan kişilerin KAÇ’larının ortalama değerlerini tespit etmek, bu verileri çeşitli demografik özelliklerle ve kendi içindeki ilişkileri açısından karşılaştırarak, toplumumuza ait verilere katkıda bulunmaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza girişimsel kardiyoloji laboratuvarımızda yapılan koroner anjiyografisinde koroner arterleri normal bulunan yaşları 25 ile 78 arasında (ortalama 54±9) olan sıralı 136 hastadan dışlanma kriterleri olmayan 100 hasta alındı. Hastaların 47’si (%47) erkek (yaş ortalaması 50±8.5), 53’ü (%53) kadındı (yaş ortalaması 57± 8.2). Hastaların demografik ve klinik özellikleri değerlendirildi. LMCA, proksimal LAD, CXA, RCA çapları kantitatif koroner anjiyografi (QCA) metodu ile ölçüldü. KAÇ’larının ortalama değerleri, KAÇ’larının cinsiyet, yaş, koroner arter dominansı, VYA, boy uzunluğu, vücut ağırlığı, VKİ ile olan ilişkisi ve KAÇ’larının birbirleriyle olan ilişkileri incelendi. Bulgular: Yapılan QCA ölçümleri sonucu, LMCA, LAD, CXA ve RCA ortalama çapları sırasıyla, erkeklerde: 4.41±0.6mm, 3.45±0.5mm, 3.29±0.5mm, 3.14±0.6mm, kadınlarda: 4.15±0.5mm, 3.29±0.5mm, 3.03±0.5mm, 3.07±0.6mm, tüm hastalarda ise: 4.27±0.58mm, 3.36±0.53mm, 3.15±0.54mm, 3.11±0.52mm bulundu. KAÇ’ları açısından; yaş grupları arasında, kadın ve erkek hastalar arasında (VYA ile düzeltildikten sonra) yapılan karşılaştırmada anlamlı ilişki saptanmadı. VYA, boy uzunluğu, vücut ağırlığı, VKİ ile KAÇ’ları arasındaki ilişki anlamsız bulundu. LMCA çapının LAD, CXA ve LAD+CXA çapları ile ilişkisi ileri derecede anlamlı bulundu [Sırasıyla (r=0.683, p<0.0001), (r=0.472, p<0.0001), (r=0.672, p<0.0001)]. Bu ilişkilerin istatistiksel olarak %95 güvenlik aralığında formül olarak ifade edilebildiği görüldü. LMCA ve RCA çaplarının ilişkisi yalnızca sağ dominant hasta grubunda orta derecede anlamlı bulundu (r=0.305, p<0.05). RCA çapı sağ dominant grupta sol dominant ve ko-dominant gruplara göre daha büyük bulundu (p<0.002). LAD çapı ile CXA ve RCA çapı arasında orta derecede bir ilişki saptandı [Sırasıyla (r=0.467, p<0.0001), (r=0.424, p<0.05) ] RCA ve CXA arasında anlamlı ilişki saptanmadı. Sonuç: KAÇ’larının cinsiyet, yaş, VYA, boy uzunluğu, vücut ağırlığı, VKİ ile ilişkisi olmadığı saptandı. RCA çapı sağ dominant grupta anlamlı derecede daha büyük bulundu. LMCA çapı ile LAD, CXA, LAD+CXA çapları arasında sol dominant grupta daha belirgin olmak üzere, güçlü bir ilişki olduğu tespit edildi. Bulgularımızın diğer ülkelerde yapılan çalışma sonuçları ile uyum içinde olduğu görüldü.