Kadınların tarama veya tanısal amaçlı mamografi uygulaması ile ilgili bilgi, düşünce ve davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Meme kanseri, kadınlarda kanserden ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Kendi kendine meme muayenesi, mamografi ve klinik meme muayenesi, meme kanseri mortalite oranlarını azaltmada önerilen erken tanı yöntemleridir. Araştırma İstanbul’da özel bir hastanenin Radyoloji Ünitesi’nde, 29.08.2013- 01.12.2013 tarihleri arasında iletişim engeli olmayan 243 kadın ile yürütülmüştür Kadınların tarama veya tanısal amaçlı mamografi uygulaması ile ilgili bilgi, düşünce ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri; Literatür bilgileri ve klinik deneyimlere dayanarak hazırlanan Anket Yöntemi (Ek-1)kullanılmış ve verilerin tanımlayıcı istatistiklerinde ortalama, standart sapma, min-max, medyan, oran ve frekans değerleri kullanılmıştır. Değişkenlerin dağılımı kolmogorov simirnov testi ile kontrol edildi. Niceliksel verilerin analizinde bağımsız örneklem t test ve mann-whitney U test kullanıldı. Niteliksel verilerin analizinde ki-kare test kullanıldı. Analizlerde SPSS 21.0 programı kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalamasının 51,2±8,1 olduğu, BKİ ortalamasının 28,0 ±5,7 olduğu, %27,2’si lise ve %19,3’ü yükseköğretim mezunu olduğu, %83,5’i özel sağlık sigortasına sahip olduğu bulundu. Olguların % 20,7’sinin aile meme kanseri öyküsü olduğu, %61,3’nün menopozda olduğu, Olguların %73,7’sinin düzenli mamografi yaptırmadıkları bulundu. Araştırmamızda düzenli kendi kendine meme muayenesi yapan olguların %79,7’nin düzenli mamografi çektirdiği, düzenli klinik meme muayenesi yapan olguların %84,4’nün düzenli mamografi çektirdikleri, her ay düzenli kendi kendine meme muayenesi yapanların %60,9’u düzenli mamografi çektirdikleri bulundu. Olguların mamografi çektirme ile ilişkili sağlık sistemi engelleri %31,7’si pahalı olması,%13,6’sı randevu alamama ve verilmemesi yanıtını verdikleri bulundu. Olguların mamografi çektirme ile ilişkili kişisel engelleri % 21,4’ü ihmal ,%18,5’i kötü sonuç çıkma korkusu ile düzenli mamografi çektirmedikleri bulundu. Olguların mamografi çektirme ile ilişkili işlem faktörleri %12,5 radyasyon korkusu ,% 8,6’sı işlem sırasında duyulan ağrı nedeniyle düzenli mamografi çektirmedikleri bulundu. İşlem ağrı şiddeti açısından daha önce mamografi çektirmiş olguların % 30’u ağrıyı sıkıntı verici, %27,6’sı ezici ağrı, %20,6’sı dayanılabilir ağrı bulundu. Araştırmamıza katılan olguların bu mamografi çekimi sonrası ağrı durumları incelendiğinde %64,4 dayanılabilir, %12,3 ezici ağrı ve %11,1’i ise sıkıntı verici ağrı yanıtını verdikleri bulundu. Düzenli mamografi çektiren düzenli klinik meme muayenesi ve kendi kendine meme muayenesi yapan olguların oranları düzenli mamografi çektirmeyenlerden istatistiksel (p< 0,05) olarak anlamlı daha yüksek bulundu.

Breast cancer ranks as the first among cause of death from cancer in females. Self examination breast, mammography and clinical breast examination are the most effective early diagnosis methods recommended in terms of reducing breast cancer mortality rates. The study was carried out at Radiology Research at the unit of a private hospital in Istanbul between 29.08.2013 and 01.12.2013 with females having no disability, through a questionnaires form in order to evaluate information, opinions and behaviors of the women regarding screening and diagnostic mammography application. Questionnaire Data; Questionnaire Method based on literature and clinical experience was used (Annex-1) and mean, Standard deviation, min-max, median, ratio and frequency values were used for descriptive statistics of the data. The distribution of variables was checked with Kolmogorov-Simirnov test. In the analysis quantitative data independent student-t test and Mann-Whitney U test was used. In the analysis of qualitative data chisquare test was used. SPSS 21.0 program was used in analyses. It was found that the average age of the participants was 51,2±8,1, average BMI was 28,0 ±5,7; 27,2% of whom were high school students, 19,3% were university graduates and 83,5% had private health insurance. 20,7% of the cases had family history of breast cancer, 61,3% were in menopause, 73,7% of the cases had regularly mammography imaging, In our study, we found that 79,7% had have clinical mammography (breast self-examination) on a regular basis and 84,4% of those having regular clinical breast examination had regular mammography regularly and 60,9% of those having mammography each month. Of cases associated with mammography health system barriers 31,7% is expensive, 13.6% of the inability to get an appointment and they responded not be found. Cases of personal obstacles associated with mammography 21.4% neglect, 18.5% poor results a found out they do not fear regularly with mammography. Case of the process factors associated with mammography fear of radiation by 12.5%, 8.6% due to the pain felt during the procedure regularly they are not found for a screening mammogram. Process in terms of pain intensity before mammography and distressing pain 30% of cases, 27.6% of overwhelming pain, 20.6% found the pain bearable. Of the patients in our study that examined pain scores after mammography bearable 64.4%, 12.3% of overwhelming pain and 11.1% responded that they found the distressing pain. Regular mammography regular clinical breast examination and breast self examination regularly mammography rates in those patients who statistically (p <0.05) were significantly higher.