Antibiyotiklere bağlı hipersensitivite reaksiyonları: Alternatif antibiyotik saptanmasında provokasyon testlerinin önemi

Abstract

Giriş: Toplumumuzda antibiyotiklere bağlı hiper- sensitivite reaksiyonlarının özellikleri tam olarak bi- linmemektedir. Çalışmanın amacı, ilaçlara bağlı hi- persensitivite reaksiyonu nedeniyle başvuran hasta- larda antibiyotiklere bağlı hipersensitivite reaksiyon- larının sıklığını ve alternatif antibiyotik seçimindeki kullanılacak güvenli tanı yöntemini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya bir yıl içinde ilaçla- ra bağlı hipersensitivite reaksiyonu tarif eden toplam 393 hasta alındı. Anamnezle bildirilen şüpheli anti- biyotikler sınıflandırıldı ve hastaların atopik hasta- lıkları sorgulandı. Alternatif antibiyotikler için deri prik ve intradermal testleri uygulandı. Deri testlerin- de negatif sonuç veren ilaçlarla çift-kör plasebo kontrollü ilaç provokasyon testleri uygulandı. Bulgular: Anamneze göre toplam 393 hastanın 192 (%48.9)’sinde antibiyotiklere bağlı hipersensiti- vite reaksiyonu öyküsü mevcuttu. Antibiyotiklere bağlı olarak bildirilen hipersensitivite reaksiyonları- nın, hastalardaki atopi, astım ya da kronik ürtiker varlığıyla ilişkili olmadığı görüldü. Hipersensitivite reaksiyonlarından sorumlu antibiyotikler sıklık sı- rasına göre; amoksisilin (%15.3), penisilin (%12.5), ampisilin (%12), kinolonlar (%5.9), ikinci kuşak se- falosporinler (%5.3), klaritromisin (%4.8), sülfona- midler (%3.6), klindamisin (%2), birinci kuşak sefa- losporinler (%2), üçüncü kuşak sefalosporinler (%1.5), gentamisin (%1.3), tetrasiklin (%1.3) ve makrolidlerdi (< %1). Anamnezde sıklık sırasına gö- re tarif edilen reaksiyonlar; ürtiker, anafilaksi ve di- ğer deri belirtileriydi. Deri testlerinde siprofloksasi- ne duyarlı olmayan 40 hastanın 36’sında aynı ilaç ile provokasyon testi de negatif bulundu. Benzer şe- kilde sefuroksim aksetil ile deri testi negatif sapta- nan 82 hastanın 77’si ve klindamisin ile deri testi negatif saptanan 38 hastanın 35’i oral provokasyon testinde reaksiyon yaşamadı. Amoksisilin, ampisilin ve penisiline bağlı hipersensitivite reaksiyonu tarif eden hastaların çoğu sefuroksim aksetili (29/31, 22/25, 18/20) ve klindamisini (21/29, 22/24, 15/17) tolere edebildi. Altı ay içinde hiçbir hasta önerilen ilaç kullanımına bağlı reaksiyon nedeniyle tekrar başvurmadı. Sonuç: Çalışma grubumuzda aminopenisilinler ve penisilin en çok reaksiyon tarif edilen ilaçlar, sefuroksim aksetil ve klindamisin ise en güvenli alternatifler olarak saptanmıştır. Deri testi sonuçları çoğunlukla provokasyon testleriyle uyumlu bulunmuş olsa da, provokasyon sırasında az sayıda da olsa sistemik belirtiler gelişen hastalar saptandığından, antibiyotik allerjisinde alternatif ilaç önerilmesinde provokasyon testleri uygulanmasının gerektiği kanaatine varılmıştır.

Objective: In our population the properties of hypersensitivity reactions to antibiotics aren&amp;#8217;t well studied. The aim of our study is to determine the rate of hypersensitivity reactions to different antibiotics and the appropriate method to find out alternatives. Materials and Methods: 393 patients, self reporting hypersensitivity reactions to drugs within the past year were enrolled. History was taken and the reported reactions to antibiotics were classified. Skin tests with alternative antibiotics were applied. Double-blind placebo controlled drug provocation tests were done to the patients with negative skin test results. Results: 192 (48.9%) patients were determined as having hypersensitivity reactions to antibiotics. These reactions were not associated with atopy, asthma or chronic urticaria. The reported antibiotics were amoxicillin (15.3%), penicillin (12.5%), ampicillin (12%), quinolones (5.9%), 2nd generation cephalosporins (5.3%), clarithromycin (4.8%), sulphonamides (3.6%), clindamycin (2%), 1st generation cephalosporins (2%), 3rd generation cephalosporins (1.5%), gentamycin (1.3%), tetracycline (1.3%), and macrolides (&lt; 1%) respectively. The most frequent reaction was urticaria, followed by anaphylaxis and other skin reactions. Thirty six out of 40 patients, 77 of 82 patients and 35 of 38 patients with negative skin test results due to ciprofloxacin, cefuroxime acetyl and clindamycin were successfully challenged with each drug respectively. Most of the patients reporting hypersensitivity reactions to amoxicillin, ampicillin and penicillin did not react to cefuroxime acetyl (29/31, 22/25, 18/20 patients, respectively) and clindamycin (21/29, 22/24, 15/17 patients, respectively) in challenge tests. None of the patients with negative challenge tests returned to the clinic due to following adverse reactions. Conclusion: In our study population aminope- nicillins and penicillin are likely to be the most frequent causes of hypersensitivity reactions and clindamycin and cefuroxime axetyl seem to be safe alternatives. Although skin test results were mostly concordant with double blind placebo controlled drug provocation tests, double-blind placebo controlled drug provocation tests must be applied in all patients as a confirmative diagnostic procedure in antibiotic allergy.