Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması

Abstract

Staphylococcus aureus deri ve yumuşak doku enfeksiyonları, bakteriyemi ve endokardit gibi ciddi klinik tablolara neden olan önemli bir patojendir. S.aureus suşlarında antiseptik ve dezenfektan maddeler olmak üzere çok sayıda antimikrobiyal ajana karşı artan düzeyde direnç gözlenmektedir. Kuaterner amon- yum bileşikleri bazlı dezenfektan maddeler, hastanelerde özellikle hastane enfeksiyonu kontrolünde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu maddelere karşı gelişen dirençten sorumlu genlerin, dünyanın belirli bölgelerinden izole edilen klinik stafilokok suşlarında hızla yayıldığı bildirilmiştir. Çalışmamızda, klinik S.au-reus suşlarında qacA/B ve smr antiseptik direnç genlerinin prevalansının araştırılması ve suşların çeşitli antibiyotiklere karşı direncinin saptanarak bu dirençler arasındaki olası ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya, klinik örneklerden (78 apse, 13 kan, üç balgam, üç trakeal aspirat, iki burun sürüntüsü, bir idrar) izole edilen 50 metisiline duyarlı S.aureus (MSSA) ve 50 metisiline dirençli S.aureus (MRSA) olmak üzere toplam 100 S.aureus suşu alınmış; qacA/B ve smr genleri multipleks polimeraz zincir reaksiyonu yöntemiyle araştırılmıştır. S.aureus suşlarının çeşitli antibiyotiklere (sefoksitin, eritromisin, klindamisin, ri- fampin, tetrasiklin, siprofloksasin, gentamisin, trimetoprim-sülfametoksazol, vankomisin, teikoplanin) karşı duyarlılıkları “Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI)” önerileri doğrultusunda disk difüzyon yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışmamızda, 50 MRSA suşunun 18 (%36)’inde smr, 50 MSSA suşunun 2 (%4)’sinde qacA/B genleri saptanmıştır. smr geninin sadece MRSA suşlarında bulunması, MSSA suşlarında ise hiç saptanmaması istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p< 0.001). S.aureus suşlarındaki antibiyotik direnç oranları ise; gentamisine %89, tetrasikline %57, rifampin ve siprofloksasine %46, makrolid-lere (eritromisin ve klindamisin) %32 olarak belirlenmiştir. Trimetoprim-sülfametoksazol, vankomisin ve teikoplanine karşı herhangi bir direnç saptanmamıştır. İndüklenebilir makrolid-linkozamid-streptogramin B (iMLS B) direnci, 18 smr pozitif suşun 8 (%45.5)’inde gözlenirken, 32 smr negatif suşun sadece 2 (%6.3)’sinde saptanmış ve bu fark anlamlı bulunmuştur (p< 0.001). Sonuç olarak, klinik S.aureus suşları-mızdaki smr genlerinin qacA/B genlerinden daha yaygın olduğu belirlenmiş; smr genlerinin tamamının MRSA suşlarıyla taşındığı ve az sayıda qacA/B genlerinin ise sadece MSSA suşunda yer aldığı görülmüş-tür. MRSA suşlarında smr genlerinin iMLS B fenotipik direnci ile birlikte gözlenmesi ilgi çekici bulunmuştur. Çalışmamızda elde edilen verilerin, antiseptik ile antibiyotikler arasında görülen çapraz direnç konusunda ileride yapılacak araştırmalara yararlı olacağı düşünülmüştür.

Staphylococcus aureus is an organism of major medical importance, leading to skin and soft tissue in-fections, bacteremia, and endocarditis. S.aureus isolates are becoming increasingly resistant to numerous antimicrobial agents including antiseptics and disinfectants. Quaternary ammonium compounds are di- sinfectants that play an important role in the control of nosocomial infections. Presence of genes confer-ring resistance to quaternary ammonium compounds is widely distributed among clinical staphylococci isolated from certain areas of the world. In this present study, we aimed to study the prevalence of anti-septic resistance genes (qac A/B,smr) and antibiotic resistance in clinical S.aureus strains, and also to de-tect the possible relationship between antiseptic and antibiotic resistance. For this purpose, the presence of qac A/B and smr genes in 50 methicillin-susceptible S.aureus (MSSA) and 50 methicillin-resistant S.au-reus (MRSA) clinical isolates (78 abscess, 13 blood, 3 sputum, 3 tracheal aspirate, 2 nostril swab, 1 urine) was detected by using multiplex polymerase chain reaction. The susceptibility of S.aureus strains to diffe-rent antibiotics (cefoxitin, erythromycin, clindamycin, rifampin, tetracycline, ciprofloxacin, gentamicin, trimethoprim-sulfamethoxazole, vancomycin, teicoplanin) was determined by disk diffusion method ac-cording to the recommendation of Clinical Laboratory Standards Institute (CLSI). smr genes were found in 18 (36%) of 50 MRSA and qacA/B genes in 2 (4%) of 50 MSSA strains. Presence of smr gene only in MRSA strains in comparison to MSSA strains was found to be statistically significant (p&lt; 0.001). The rates of antibiotic resistance in S.aureus strains were as follows; gentamicin 89%, tetracycline 57%, rifampin and ciprofloxacin 46%, and macrolides (erythromycin and clindamycin) 32%. No resistance was detected against trimethoprim-sulfamethoxazole, vancomycin and teicoplanin. On the other hand, presence of in- ducible macrolid-lincosamide-streptogramin B (iMLS B) resistance phenotype in 8 (44.5%) out of 18 smr positive strains compared to 2 (6.25%) out of 32 smr negative strains was statistically significant (p&lt; 0.001). We concluded that smr genes were detected to be more prevalent than qacA/B genes in our cli- nical S.aureus isolates. smr genes were found only in MRSA strains whereas low number of qacA/B genes were found only in MSSA strains. Presence of smr genes concomitantly with iMLS B type resistance in MRSA strains was recorded to be interesting. We believe that data of this preliminary study about antisep-tic and antibiotic cross resistance would be useful for the future related studies