Erişkin Bireylerde Bağlanma Biçimleri ile Psikososyodemografik Değişkenlerin Aleksitimi Düzeyleri Üzerindeki Etkileri

Abstract

Amaç: Bu araştırmada; erişkin bireylerde bağlanma biçimleri (kaygılı ve kaçınmacı bağlanma boyutları) ile psikososyodemografik değişkenlerin aleksitimi düzeyi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırmaya, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yaşayan ve çalışmaya gönüllü olarak katılan 192 (%69,6)’si kadın, 84 (%30,4)’ü erkek toplam 276 birey katılmıştır. Araştırmada, psikososyodemogra- fik özelliklerin belirlenebilmesi için araştırmacı tarafından oluşturulan, “Demografik Bilgi Formu”, aleksitimi düzeylerini ölçmek amacıyla “Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20)”, bağlanma biçimlerini belirle- mek amacıyla da “Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II (YİYE-II)” kullanılmıştır. Bulgular: Erişkin bireylerde kaygılı ve kaçınmacı bağ- lanma biçiminin aleksitimi toplam puanını ve duygularını tanıma zor- luğu alt boyutunu yordadığı görülmektedir (p<0,01). Bununla birlikte kaçınmacı bağlanma biçiminin, duygularını ifade etme zorluğu alt bo- yutunu yordadığı da gözlenmiştir (p<0,01). Öte yandan aleksitimi top- lam puanı ile dışa-vuruk düşünce puanının cinsiyetler açısından arasında orta düzeyde, düşük güçte anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0,01). Analiz sonuçları, TAÖ-T, TAÖ-DTZ, TAÖ-DİEZ ve TAÖ- DVD puanlarının, bireylerin eğitim seviyesine göre farklılaştığını gös- termiştir. Son olarak TAÖ-DVD haricinde TAÖ-T, TAÖ-DTZ ve TAÖ-DİEZ puanlarının, bireylerin romantik ilişki durumlarına göre farklılaştığını göstermiştir (p<,05). Sonuç: Erişkin bireylerde, kaygılı ve kaçınmacı bağlanma biçimi olanlar aleksitimik özellikler göster- mektedir. Kaçınmacı bağlanma biçimi olanlarda, duygularını ifade etme zorluğu saptanmıştır. Aleksitiminin dışa-vuruk düşünce özelliği erkek- lerde kadınlardan fazla bulunmuştur. Eğitim seviyesi arttıkça, aleksiti- mik özellikler taşıma olasılığı azalmaktadır. Romantik ilişkisi olmayan bireylerde, aleksitimik özellikler daha fazla görülmektedir.