Nevâdirü’l-Emsâl’deki Su Konulu Deyimlerde Metaforların İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Mîrek Muhammed Nakşîbendî-i Taşkendî’nin Nevâdirü’l-Emsâl (NE) adlı deyimler sözlüğünde bulunan su konulu deyimlerin, Lakoff Johnson metafor teorisine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Nevâdirü’l-Emsâl, Farsça Türkçe yazılmış atasözleri, deyimler ve diğer kalıplaşmış ifadelerin bulunduğu nadide bir sözlüktür. 17 yüzyıl başlarında kaleme alınan eser kendinden sonraki pek çok deyim sözlüğüne kaynaklık etmiştir. Eser, nadir kullanılan deyimlerin madde başı olarak seçilmesi bakımından da bilinen deyimlerin pek de bilinmeyen anlamlarına yer verilmesi bakımından da oldukça önemlidir. Bu makalede NE’de Farsça madde başı olan 6 su konulu deyim ele alınmıştır. Bunların çağrışım alanları, Türkçede kazandığı karşılıklar doğrultusunda kaynak “su” kavramının hangi hedef alanları işaret ettiği sorgulanıp Farsça Türkçe dil ilişkileri ve kelimeler yoluyla, “su” kaynak alanından hangi hedef alanlarına ulaşıldığı ortaya konulacaktır.