Ilaç uygulama hatalarinda hekimlerin rolü ve yargidaki yansimalari

Abstract

Amaç: Tibbi uygulama hatalari arasinda ilaç uygulamalarindaki hatalar (IUH) önemli bir yer tutmaktadir. Bu çalismada yargiya yansimis tibbi hatalar içerisindeki IUH tipleri, hata konusu ilaç gruplari, hangi tibbi durumlarda ve bölümlerde hata yapildiginin saptanmasi ve ülkemizdeki hukuki bakis açisinin ortaya konmasi amaçlanmistir. Yöntem: 2014-2016 yillarindaki Yargitay 12.Ceza Dairesi kararlarini içeren ve kamuya açik 203 dava dosyasi özeti incelenmis, IUH tipleri 13 gruba (öykü alma-teshis asamasinda hatayla uygun ilacin baslanmamasi, ilaç etkilesimlerinden dogan hatalar, dozlam hatasi, etkisiz-yetersiz ilaç verilimi, kontrendike ilaç verilimi, gereksiz ilaç verilmesi, yazilan ilaç disinda bir ilacin verilmesi, uygulama yoluna-kurallarina uymama, ilacin yanlis hastaya verilmesi, ilacin recete yazim kurallarina uygun yazilmamasi/reçetenin okunamamasi sebebiyle zararin ortaya çikmasi, endikasyon oldugu halde ilaç verilmemesi, aydinlatma hatasi, ilaca bagli komplikasyonun yönetilememesi) ayrilmistir. Davalardaki ilaç gruplari, dava edilen hekimlerin çalistigi bölüm ve hastalarin tibbi durumu kaydedilmistir. Bulgular: 55 davada ilaç uygulama hatasi tespit edilmis, en sik rastlanan hata tiplerinin öykü alma-eshis asamasinda hata (%43,6), endikasyon oldugu halde ilaç verilmemesi (%34,5) ve etkisiz-yetersiz ilaç verilimi (%29,1) oldugu, en sik acil servislerde hata yapildigi (%63,6) ve 43 davada hastanin eksitus oldugu görülmüstür. Uygulanmasinda en çok hata yapilan ilaçlarin analjezikler (%34,5), antibiyotikler (%32,7) ve antiagregan/antikoagulanlar (%18,2) oldugu saptanmistir. Sonuç: Ilaç uygulama hatalari en sik acil servislerde yapilmaktadir. Riskli ilaç gruplari ile ilgili ek önlemler alinmali, hekimlerin ve diger saglik çalisan-larinin is yükü azaltilmali, hekimlere hastaya ayiracagi yeterli zaman, dogru tani koyabilmesi için uygun sartlar, gerekli egitimler ve modern yaklasim olanaklari saglanmalidir. Ilaç uygulama hatalarinin hukuki olarak ele alinmasinda yeni düzenlemeler gerektigi görülmektedir.

Introduction: Medication errors (ME) have an important place among medical practice errors. We aimed to determine the types of MEs, drug groups- medical conditions- responsible departments in MEs that were reflected in the judiciary, and to reveal the legal perspective in our country. Methods: 203 case files including the decisions of the 12th Criminal Chamber of the Supreme Court (2014-2016), were assessed, and ME types were divided into 13 groups [inappropriate drug administration (DA) caused by history taking-diagnosis errors, errors arising from drug interactions, dosing errors, ineffective-insufficient /contraindicated /unnecessary DAs, administration of a wrong drug/to the wrong patient, violation of prescribing /admi-nistration route-rules, not giving drug despite indication, errors in informed consent/information, failure to manage drug-related complication]. The drug groups in the cases, the departments where the defendant physicians worked, and the medical conditions of the patients were recorded. Results: MEs were detected in 55 cases, the most common types of errors were errors in the history-taking-diagnosis phase (43.6%), not giving medicati-on despite indications (34.5%), and ineffective-insufficient DA (29.1%). MEs were most frequently made in the emergency rooms (63.6%) and the patient died in 43 cases. The most common drug groups in the MEs were analgesics (34.5%), antibiotics (32.7%), and antiaggregant/anticoagulants (18.2%). Conclusion: In order to prevent MEs, precautions regarding risky drugs, appropriate conditions for diagnosis, necessary training and modern approach opportunities should be provided to physicians and the workload of healthcare professionals should be reduced. New regulations are needed in the legal treatment of MEs.