Kadın hastalarda koroner risk faktörleri ve koroner arter hastalığı varlığı ve ciddiyeti arasındaki ilişki

Abstract

Giriş: KAH için bilinen risk faktörleri ve bu hastalığı önleme stratejileri hem erkekler hemde kadınlar için önemlidir. Ancak bu risk faktörlerinin etki boyutları cinsiyetler arasında farklılık gösterir. Kadınlar için anahtar risk faktörleri; yaş, postmenopozal durum, sigara, aile de erken KAH öyküsü, sedanter yaşam, depresyon ve de metabolik komponentler ( HL, HT, Tip II DM, artmış yağ doku)‟dir. Postmenopozal durum ve seks hormonları dışındaki risk faktörleri erkekler ile aynıdır. Fakat risk ilişkisinin derecesi farklıdır. Amaç: Çalışmamıza dahil edilen tüm kadın hastalar da genel olarak KAH risk faktörlerini,risk faktörlerinin birbiri ile ilişkisini, menopozal durumla risk faktörlerinin ilişkisini ve tüm bu risk faktörlerinin KAH ile olan ilişkisini inceledik. Gereç ve yöntem: Çalışmamıza retrospektif olarak 1 yıl içerisinde, KAH şüphesiyle koroner anjiyografi yapılmak üzere merkezimize yatırılan, yaşları 35-86 arasında değişen (ortalama 64.7±10) 1448 kadın hasta alındı. İşlem öncesi hastaların risk faktörleri sorgulandı, vital bulguları kaydedildi ve kan tahlilleri yapıldı. İşlem sonrası hastalar KAH varlığına göre KAH(+) ve KAH(-) gruplara ayırıldı. Hastaların koroner anjiyografileri değerlendirilerek; damar, darlık ve Gensini skorları hesaplandı. Bulgular: Tüm hastaların KAH risk faktörlerinin sıklığı incelendiğinde HT ve HL‟nin en sık (%70.6, %63.7) risk faktörleri olduğu gözlendi. Yaş ile birlikte kadınlarda HT sıklığının artmış olduğu saptandı (P<0.0001). Kadınlar da, HT‟nun DM ile birlikteliği (%35) durumun da HL‟nin de görülme sıklığının arttığı (%44.7) ve yine bu birliktelik durumunda KAH olasılığının arttığı, sigara kullanımının da eklenmesi ile riskin daha da arttığı gözlendi. Hastalarımızda HL, DM ve menopoz varlığını KAH için bağımsız risk faktörleri olarak saptandı. DM, yaş ve menopoz varlığı Gensini skoru için de bağımsız risk faktörleri olarak saptandı. Gensini skoru ile HT, DM, HL ve düşük HDL arasında anlamlı korelasyon gözlendi. Yaş, TK, HDL, LDL ve TG‟in damar, darlık ve gensini skorları ile korele olduğu gösterildi. Sonuç: Sonuç olarak biz bu pilot çalışmamız da; kadın hastalar da HL, HT, DM, obezite ve sigara kullanımının KAH ile ilişkisinin olduğunu ve KAH‟nın ortaya çıkmasında çok önemli olduğunu gösterdik. Kadın hastalarda risk faktörlerinin daha dikkatli kontrol edilmesi gerektiğini ve kadın hastalarla ilgili önceden planlanmış geniş ölçekli çalışmaların yapılması gerektiğini düşünmekteyiz.

Introduction: Known risk factors for coronary artery disease (CAD) and preventive stratigies are very important for both men and women. However impacts of these risk factors differ between genders. The key risk factors for women are age, postmenopausal status, smoking, family history of early CAD, sedantery life style, depression and metabolic factors ( hyperlipidemia (HL), hypertension(HT), diabetes mellitus type II and increased adipose tissue) Risk factors other than postmenauposal status and sex hormones are same with men but the degree of risk relationship is different.

Purpose: In our study we evaluate CAD risk factors in general , the relationship between each risk factor one another, the relationship between menopausal status and these risk factors and the relationship between risk factors and CAD in female patients..

Material and Methods: In our study total 1448 female patients ages between 35-86 years (mean 64,7±10) who underwent coronary angiography on suspicion of ischemic heart disease in one year were included retrospectively. Before the angiographic examination; all risk factors were questioned, vital findings were noted and blood examinations were done. After angiography according to the presence of CAD, patients were divided into two groups as CAD (+) and CAD (-). All coronary angiograms were evaluated and extend and severity of CAD was determined via vessel score and Gensini score.

Results: HT and HL (%70,6 and %63.7) are established as the most common risk factors among others. Incidence of HT increases with age in women (P<0.0001). HT and DM tohgetherness (%35) is related with the presence of HL (%44.7) and in this situation CAD incidence increases and also smoking augments the risk of CAD. In our patients HL, DM and menopause are established as independent risk factors for CAD. DM, age, menopause are established as independent risk factors for Gensini score. There is significant correlation between Gensini score and HT,DM,HL and low HDL. Age, total cholesterol, HDL, LDL and TG correlate with vessel and Gensini score.

Conclusion: As a result; in our pilot study HT, HL , DM ,obesity and smoking are related with CAD in female patients. We thought that it is important to monitor risk factors among female patients.