Endotel disfonksiyonu ile koroner risk faktörleri ve koroner arter hastalığı yaygınlığı ve ciddiyeti arasındaki ilişki

Abstract

Giris ve Amaç: KAH, batılı toplumlarda en sık ölüm sebebidir. Endotel disfonksiyonunun, kardiyovasküler risk faktörleri ve KAH ile iliskili oldugu düsünülmektedir. Çalısmamızın amacı; anjiyografik olarak saptanmıs KAH’ı olan ve olmayan hastalarda, KAH risk faktörleri ile endotel disfonksiyonu iliskisinin degerlendirilmesi ve KAH varlıgı, yaygınlıgı ve ciddiyeti ile endotel disfonksiyonu arasındaki iliskinin gösterilmesidir. Gereç ve Yöntem: KAH saptanan, 28’i kadın 80 hasta çalısma grubuna (ortalama yas; 62.4±9.9), normal koroner arterleri olan 14’ü kadın 20 hasta kontrol grubuna (ortalama yas; 57.6±10.5) alındı. Geçirilmis koroner anjiyoplasti ya da aortokoroner bypass cerrahi hikayesi olanlar çalısma dısı bırakıldı. Endotel disfonksiyonu, brakiyal arter ultrasonografisi ile “endotel bagımlı vazodilatatör yanıt” (EBVY) ve “nitrat bagımlı vazodilatatör yanıt” (NBVY) ölçümleri yapılarak degerlendirildi KAH yaygınlıgı ve ciddiyeti, hasta damar sayısı ve Gensini skoru ile belirlendi Bulgular: KAH (+) grupta diyabetik hastalarda EBVY ve NBVY’nin anlamlı olarak daha düsük oldugu (sırasıyla; p=0.037, p=0.035), KAH (-) grupta ise 65 yasın üzerindeki hastalarda NBVY’nin anlamlı olarak daha düsük oldugu (p=0.05) bulundu. Her iki grupta diger risk faktörleri ile EBVY ve NBVY arasında anlamlı iliski saptanmadı. KAH (+) grupta KAH (-) gruba göre EBVY ve NBVY anlamlı olarak daha düsük bulundu (p=0.0001). KAH (+) grupta hasta damar sayısı ile EBVY, NBVY ve Gensini skor arasında güçlü düzeyde korelasyon bulundu (sırasıyla; r=-0.560, r= -0.522, r=0.601; p=0.0001). KAH (+) grupta, EBVY için; %8.5 cut-off degerinin %95 duyarlılık ve %62 özgüllükle, NBVY için ise; %13.6 cut-off degerinin %91 duyarlılık ve %62 özgüllükle tek damar ve çok damar hastalıgı ayrımını saglayabilecegi bulundu. KAH (+) grupta Gensini skor ile EBVY ve NBVY arasında çok güçlü düzeyde korelasyon saptandı (sırasıyla; r=-0.825, r=-0.778; p=0.0001) Sonuç: Çalısmamızda KAH risk faktörlerinden yas ve diyabet ile endotel disfonksiyonu iliskisinin belirgin oldugunu bulduk. KAH (+) grupta endotel fonksiyon bozuklugunun daha fazla oldugunu ve KAH yaygınlıgı ve ciddiyeti ile endotel disfonksiyon derecesinin arttıgını tespit ettik. Çalısmamızdan elde ettigimiz verilere dayanarak, endotel fonksiyon bozuklugunun non-invazif olarak ultrasonografik yöntemle degerlendirilmesinin, KAH tanısı, yaygınlıgı ve ciddiyetinin öngörülmesinde kullanılabilecegini düsünmekteyiz.

Introduction and Objectives: Coronary artery disease (CAD) became the most common cause of death in western societies and endothelial dysfunction is supposed to be associated with CAD and cardiovascular risk factors. The goal of our study was to evaluate the relation between CAD risk factors and endothelial dysfunction in patients with or without any angiographically defined CAD and to show the association between endothelial dysfunction and, presence, extend and severity of CAD. Materials and Method: 80 patients with CAD including 28 female patients (mean age 62.4±9.9 years) were recruited to the study group and 20 patients with normal coronary arteries including 14 female patients (mean age 57.6±10.5 years) to the control group. Patients with an history of coronary angioplasty or coronary artery bypass surgery were excluded. Endothelial dysfunction was evaluated by assessing endothelium-dependent vasodilatory response (EDVR) and nitrate-dependent vasodilatory response (NDVR) with ultrasonography of brachial artery.Extend and severity of CAD was determined upon number of diseased vessels and Gensini score. Results: Diabetic patients had significantly lower EDVR and NDVR values in CAD (+) group (p=0.037 and p=0.035,respectively), whereas patients above 65 years of age had a significantly lower NDVR value in CAD (-) group (p=0.05). Neither group provided a significant relationship between other risk factors and EDVR and/or NDVR values. EDVR and NDVR were also found to be significantly lower in CAD (+) group compared to that of CAD (-) group. (p=0.0001). A strong correlation was found out between number of diseased vessels and EDVR, NDVR and Gensini score (r=-0.560, r= -0.522, r=0.601, respectively p=0.0001). In the CAD (+) group, singlevessel and multi-vessel diseases could be distinguished by measuring EDVR with a cut-off level of 8.5 % (sensitivity: 95%, specificity: 62%) and NDVR with a cut-off level of 13.6 % (sensitivity: 91%, specificity: 62%). In addition, CAD(+) group presented a strong correlation between Gensini score and EDVR or NDVR (r=- 0.825, r=-0.778 respectively, p=0.0001). Conclusion: In the current study we detected a clear association between age and diabetes as CAD risk factors and endothelial dysfunction. We also realized that defects in endothelial function was more frequent in CAD (+) group and degree of endothelial dysfunction correlates well with the extend and severity of CAD. Based on data of our study, we suggest that evaluation of endothelial dysfunction with a non-invasive ultrasonographic method may be useful in diagnosis and prediction of CAD severity and extend.