Kronik böbrek yetmezliği olan hemodiyaliz hastalarında vasküler erişim yollarının kullanım süresi ve bu süreyi etkileyen faktörler

Abstract

Hastalara yeterli Hemodiyaliz (HD) tedavisinin sağlanabilmesi için uygun bir vasküler erişim yolu gerekmektedir. Bu amaçla; Arteriyo Venöz Fistül (AVF), Arteriyo Venöz Greft (AVG), kalıcı ve geçici kateterler kullanılmaktadır. Vasküler erişim yollarının kullanımını etkileyen birçok faktör vardır; bunlardan en önemlisi gelişen komplikasyonlardır ve HD hastaları için önemli ölçüde morbidite ve mortalite ile ilişkilidir. Bu araştırma, Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY) olan hastaların vasküler erişim yollarının açık kalma süresi ve bu süreyi etkileyen faktörlerin incelenmesi amacı ile tanımlayıcı ve retrospektif nitelikte tasarlandı. Araştırma üç ay süre ile izinleri alınan dört ayrı özel diyaliz merkezinden veri toplanarak gerçekleştirildi. Bursa evreni il sağlık müdürlüğünden alınan bilgiye göre 1976 hasta olarak belirlendi. Çalışma örneklem hacmi belirleme yöntemi ile 300 hastadan oluşturuldu. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanıldı. Elde edilen verilerin analizi bilgisayar ortamında Mann-Whitney U testi ve Ki-Kare testleri kullanılarak gerçekleştirildi. Araştırma sonucunda; olguların çoğunluğunun (% 54.7) erkek, yaş ortalamasının 58.96±13.59 (23-87) yıl, KBY nedenlerinin sıklıkla Diabetes Mellitus (DM) olduğu tespit edildi. Olguların % 78.7’ sinin geçici kateterle, % 18.3’ ünün AVF ile ilk kez hemodiyaliz tedavisine başladığı saptanırken; aktif kullanılan vasküler erişim yolunun çoğunlukla AVF (% 91.3) olduğu tespit edildi. Vasküler erişim yolu türlerinin ortalama kullanım süreleri; AVF için 38.16±57.16 (1-300) ay, AVG için 22.22±23.12 (1-72) ay, kalıcı kateter için 173.66±101.36 (24-365) gün, geçici kateter için 37.25±19.46 (11-150) gün olarak belirlendi. En sık gelişen komplikasyonun AVF/AVG’ de tromboz (% 39.13); kalıcı/geçici kateterlerde lokalize çıkış yeri enfeksiyonu (% 41.75) olduğu ve trombozun AVG kullanımı üzerine etkili olduğu belirlendi (p<0.001). Hastalara iğne girişim tekniği olarak % 66.4 oranında rope ladder tekniğinin uygulandığı, alan ponksiyon tekniği uygulanan hastaların vasküler erişim yollarında daha fazla problem saptandığı (p<0.001) ve anevrizma/psödoanevrizmanın daha fazla oluştuğu görüldü (p<0.001).

There need to be a suitable vascular access for the patients to provide efficient HD treatment. With is aim, AVF, AVG, temporary and permanent catheters are being used. There are many factors which effect the utilization of vascular accesses; the most important one of these factors is the developing complications which are associated with morbidity and mortality for the HD patients significantly. This research has been designed descriptive and retrospective qualification with aim of examining the patency of vascular accesses in the patients who have Cronic Renal Failure and the factors effecting this duration. Research has been performed in four separate and private dialysis centers with their permission by collecting data for a period of three months. According to the information received from the universe of Bursa provincial health directorate, it has been determined as 1976 patients. The study has been created from 300 patients with the method of determining the volume of the sample. Questionnaire has been used as data collection tool. Analysis of the data which has been obtained has been performed by using Mann-Whitney U-test and Chi-square tests in computing environment. As a result of there search, it has been found out that the majority of the patients are male (54.7 %), their medial age is 58.96±13.59 (23-87) and the reasons of CRF are generally because of Diabetes Mellitus (DM). While it has been found out that 78.7 % of the patients have begun HD treatment with temporary catheter and %18.3 of them have begun with AVF for the first time, it has been determined that mostly, AVF (91.3 %) is actively used as vascular access. The average utilization durations of the vascular access species have been determined as 38.16±57.16 (1-300) months for AVF, 22.22±23.12 (1-72) months for AVG, 173.66±101.36 (24-365) days for permanent catheter and 37.25±19.46 (11-150) days for temporary catheter. It has been found out that the most commonly occuring complication is thrombosis in AVF/AVG (39.13 %); localized exit site infection in temporary and permanent catheters (41.75 %) and thrombosis is effective for the utilization of AVG (p<0.001). It has been seen that the technique of rope ladder has been implemented in proportion of 66.4 % as a technique of needle entry for the patients, more problems have been found out in vascular accesses of the patients implemented the puncture technique (p<0.001) and anevrizma/psödoanevrizma has occured much more. (p<0.001).